Betrouwbaar

Betrouwbaar zijn wil zeggen dat je je werk bekwaam doet en voldoet aan alle verwachtingen die mensen in je professionele omgeving in redelijkheid van je mogen hebben. Je bent vakbekwaam, capabel en consistent. Collega's, klanten en je leidinggevende vertrouwen je en kunnen op je rekenen.

Betrouwbaarheid helpt bij het opbouwen van vertrouwen in professionele relaties en draagt bij aan een sterke reputatie. Het draagt bij aan de vertrouwenscultuur binnen een team of organisatie, wat essentieel is voor een goede samenwerking en het behalen van gezamenlijke doelen. Betrouwbaarheid is dan ook een belangrijke persoonlijke kwaliteit en soft skill in uiteenlopende functies.

Wat betekent betrouwbaarheid concreet?

Je collega's en leidinggevende kunnen van jou op aan. Je bent solide en op jou kunnen ze bouwen.

Je toont eigenaarschap en neemt verantwoordelijkheid

Je komt de verplichtingen na die je werk met zich meebrengt. Als dat een keer niet lukt, dan meld je dat proactief bij je leidinggevende.
Je zorgt voor de kwaliteit van je werk en levert wat er van je verwacht wordt.
Je geeft een fout toe als je die een keer maakt.
Je bent aanspreekbaar op de verantwoordelijkheden die je draagt en je staat open voor feedback.
Je doet je uiterste best om je werk bekwaam te doen.
Je werkt volgens de voorschriften en protocollen die voor jouw functie gelden.
Je bent stipt en punctueel: je komt op tijd bij afspraken en vergaderingen, je houdt je deadlines in de gaten en rondt je taken op tijd af.
Je hebt oog voor detail en zorgt ervoor dat je werk tot in de puntjes is verzorgd.
Je hebt verantwoordelijkheidsgevoel, doet je werk met toewijding en voelt je betrokken bij je team, afdeling of organisatie.
Je bent consistent: als je een prestatie met een bepaald kwaliteitsniveau levert, doe je dat opnieuw in de toekomst.

Je bent degelijk en hebt een constructieve houding

Je bent robuust, hebt veel zelfbeheersing en raakt niet snel van de wijs.
Je staat stevig in je schoenen en durft weerwoord te bieden als er iets van je gevraagd wordt dat je geen goed idee vindt.
Als je werk niet gaat zoals je wilt of als je tegenslag ervaart, ben je veerkrachtig en toon je doorzettingsvermogen.
Als je obstakels tegenkomt of met een probleem worstelt, ben je optimistisch en oplossingsgericht.
Je bent wilskrachtig en stabiel. Je voert je voornemens uit.
Je bent flexibel en past je moeiteloos aan als de omstandigheden wijzigen.
Je reageert welwillend als er een beroep op je wordt gedaan.
Je bent stressbestendig en blijft goed functioneren bij toenemende werkdruk.
Je hebt zelfcontrole en voldoet aan je eigen normen.
Je bent standvastig en onwankelbaar in je acties en besluiten.
Vanuit wederkerigheid stel je vertrouwen in collega's en medewerkers.

Je bent een man of vrouw van je woord

Je komt altijd je toezeggingen na en doet je beloftes gestand.
Je bent proactief en houdt je uit jezelf aan je afspraken. Je hoeft er niet aan herinnerd te worden.
Je zegt wat je denkt en doet wat je zegt. Je staat achter je boodschap.
Je bent zorgvuldig met het wekken van verwachtingen: je zegt alleen iets toe als je het ook waar kunt maken.
Je bevestigt mondelinge afspraken per e-mail of in een andere geschreven vorm.

Je bent communicatief

Je bent aanwezig en neemt actief deel aan vergaderingen en teambijeenkomsten.
Je bent open, transparant en toegankelijk voor anderen.
Je leest al je e-mail en chatberichten en bevestigt of beantwoordt de mails en berichten die daarom vragen.
Als je hulp, advies of ondersteuning nodig hebt om een taak goed te kunnen uitvoeren, dan consulteer je een collega.
Als je ziet aankomen dat je een bepaalde deadline niet gaat halen, dan meld je dat vroegtijdig bij de opdrachtgever of je leidinggevende.
Als je iemand telefonisch niet te woord kon staan, dan bel je hem of haar spoedig terug.
Als je onverhoopt een afspraak of toezegging niet kunt nakomen, dan laat je dat aan de ander weten en geef je een verklaring.
Als je onverhoopt een fout maakt of iets nalaat te doen, dan verzin je geen uitvluchten of smoesjes. Je erkent je fout, biedt je excuses aan en belooft beterschap. Ook die belofte kom je na.

Professionele ethiek: je bent eerlijk en integer

Je spreekt de waarheid en je liegt of bluft niet.
Je verstrekt alleen feitelijk juiste, geverifieerde en waarheidsgetrouwe informatie.
Je bent open over je capaciteiten en geeft het tijdig aan als je ergens niet aan kunt voldoen.
Je bent discreet en kunt een geheim bewaren.
Je houdt vertrouwelijke en persoonlijke informatie voor jezelf.
Je roddelt niet over collega's of medewerkers.
Je deelt geen gevoelige gegevens zonder goede reden en respecteert de privacy van anderen.

Betrouwbaarheid als persoonlijkheidskenmerk

In verschillende persoonlijkheidsmodellen is betrouwbaarheid een belangrijke karaktertrek:

In het teamrolmodel van Belbin is betrouwbaarheid een kenmerkende eigenschap van de teamrol Bedrijfsman.
In het model van het Enneagram is betrouwbaarheid een wezenlijk kenmerk van het enneagramtype perfectionist: iemand die goed wil zijn in wat hij doet en altijd streeft naar verbetering.

Betrouwbaarheid als professionele competentie

Een competentie is een in gedrag waarneembare combinatie van kennis, vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten waarmee je in praktijksituaties je werk goed kunt doen. De competentie betrouwbaar staat op menige lijst met algemene competenties.

Welke ondersteunende competenties en kwaliteiten komen daarbij kijken?

Wilskracht: de kracht of het vermogen om je aandacht, emoties en verlangens te beheersen. Je kunt vastberaden doen wat je moet doen om je doel te bereiken, ook als je daar even geen zin in hebt. Je kunt je er met kracht van wil toe zetten om aan een vervelende klus te beginnen, aan de slag te gaan en door te zetten. Ofwel: wilskracht is het vermogen om dat wat je wilt daadwerkelijk uit te voeren.
Zelfdiscipline: je kunt aan jezelf regels opleggen en je daaraan houden.
Integriteit: je oefent je functie adequaat, zorgvuldig en onberispelijk uit, met inachtneming van je verantwoordelijkheden en de geldende regels. Als regels ontbreken of onhelder zijn, dan oordeel je en handel je op moreel verantwoorde wijze, op basis van je eigen kernwaarden en principes, en algemeen aanvaarde sociale en ethische normen. Je bent verantwoordelijk voor je eigen handelen, je bent aanspreekbaar op je gedrag, en je spreekt anderen hierop aan.

Aan welke competenties draagt betrouwbaarheid bij?

Accuratesse: je streeft naar nauwkeurigheid en probeert fouten te voorkomen. Je bent oplettend en ziet erop toe dat de taken binnen je bedrijf grondig, geordend en zorgvuldig worden uitgevoerd.
Bevlogenheid: je loopt warm voor je werk. Je bent er enthousiast over en je werkt met passie omdat je het graag wilt, niet omdat het moet.
Gunfactor vergroten: mensen gunnen eerder iets aan iemand die ze sympathiek vinden. De gunfactor is niet te vatten in een vaste formule, maar betrouwbaarheid is een belangrijk element ervan.
Leiderschap: iemand die betrouwbaar is komt afspraken na, is eerlijk en transparant, en neemt verantwoordelijkheid voor zijn acties. Daardoor boezemt hij vertrouwen in, steunen medewerkers hem als leider en moedigt hij samenwerking en open communicatie aan.
Loyaal: je stemt je je eigen gedrag af op de doelstellingen, prioriteiten en doelen van je werkgever. Je bent toegewijd en trouw aan je werkgever en stelt zijn belang in je werk boven je eigen belang.
Personal branding: in je persoonlijke merk zit een herkenbare, constante factor en een hoog niveau van professionaliteit.
Positieve werksfeer bevorderen: een prettig werkklimaat stimuleert de veerkracht van de medewerkers en heeft een gunstig effect op de resultaten van het team.
Proactiviteit: vooruitzien, anticiperen, je voorbereiden, initiatief nemen, regie voeren en verantwoordelijkheid nemen voor je eigen houding en gedrag.
Verantwoordelijkheid nemen: je neemt je werk serieus en zet je in voor de kwaliteit van je werk. Je houdt daarbij het belang van de organisatie scherp in het oog.
Zelfstandig werken: je voert je werk goed uit, zonder ondersteuning of toezicht van anderen. Je hebt geen supervisie of begeleiding nodig en je kunt goed alleen werken.

Interviewvragen over betrouwbaarheid in het sollicitatiegesprek

Betrouwbaarheid is een uitstekende kwaliteit om te noemen als de interviewer in het sollicitatiegesprek vraagt naar je goede eigenschappen.

Voorbeelden van competentiegerichte vragen over betrouwbaarheid:

Hoe ben je omgegaan met een situatie waarin je een toezegging of belofte niet kon nakomen?
Hoe bouw je vertrouwen en geloofwaardigheid op bij collega's en klanten?
Kun je een voorbeeld geven van een moment waarop je met succes vertrouwen hebt opgebouwd in een professionele relatie?

Betrouwbaarheid als kernkwaliteit

Volgens het model van de kernkwaliteiten en kernkwadranten kan betrouwbaarheid net als elke kwaliteit doorslaan naar een valkuil. Je bent dan te betrouwbaar en anderen zien dat als een slechte eigenschap. Jouw uitdaging is om dat te voorkomen. Als betrouwbaarheid een kernkwaliteit van je is, dan kun je daarbij ook allergieën hebben en je ergeren aan bepaald gedrag van anderen.

Wat is de valkuil van betrouwbaar?

De een is betrouwbaar, een ander is betrouwbaarder, jij bent het betrouwbaarst. Dat is een kwaliteit. Maar kun je naast hondstrouw ook té betrouwbaar zijn? Jazeker. Overmatige betrouwbaarheid kan doorslaan naar:

Saaiheid en voorspelbaarheid;
Je altijd inzetten voor je werkverplichtingen en jezelf wegcijferen;
Stagnerende zelfontwikkeling, omdat je bang bent om fouten te maken.

Wat zijn jouw uitdagingen of leerdoelen?

Belangrijke leerdoelen om te voorkomen dat betrouwbaarheid doorslaat naar een valkuil zijn:

Spontaniteit: het vermogen om flexibel en onvoorbereid te handelen in onverwachte situaties, zonder voortdurend te plannen en controleren. Het houdt in dat je leert om los te laten, meer in het moment te leven en te vertrouwen op je intuïtie. Door spontaner te zijn, kun je authentieker reageren op je omgeving, creatievere oplossingen bedenken en je beter aanpassen bij veranderingen.
Durf: je bent niet bang om risico's te nemen om een bepaald gunstig resultaat te bereiken, ook als dat nadelige gevolgen kan hebben voor je eigen situatie. Iemand met durf (of: lef, moed) pakt lastige situaties aan, gaat risico's niet uit de weg en laat zich niet weerhouden door angst.
Buiten je comfortzone treden en iets nieuws oppakken.

Wat zijn je allergieën?

Als je zeer betrouwbaar bent, dan kun je je ergeren aan onbetrouwbaar of oneerlijk gedrag zoals:

Onverschillige collega's die niet geïnteresseerd zijn in hun werkomgeving en doen waar ze zin in hebben.
Mensen die afspraken en toezeggingen niet nakomen.
Mensen die te laat komen of belangrijke deadlines missen zonder geldige reden.
Gesprekspartners of vergaderdeelnemers die onvoorbereid zijn in een gepland gesprek of vergadering.
Collega's die anderen de schuld geven van fouten of problemen die hun eigen verantwoordelijkheid zijn.
Mensen die niet reageren of slecht communiceren op belangrijke momenten.
Collega's met uitstelgedrag, die maar niet lijken te beginnen aan belangrijke taken.
Collega's die star en onbuigzaam zijn en niet goed meewerken aan vernieuwingen.

Auteur: René Pijlman