Carrièreswitch

Vroeg of laat in je leven kan het voorkomen dat je wordt overvallen door loopbaantwijfels of dat je toe bent aan een rigoureuze carrièreswitch. Je bent je functie zat en wilt helemaal veranderen van carrière, dat is zeker, maar wát precies? Dat blijkt vaak een heel moeilijk te beantwoorden vraag. 

Vaak komen mensen niet verder dan antwoorden als: "iets nuttigs doen", "plezier in het werk hebben", "iets voor andere mensen betekenen", "genoeg geld verdienen", een "nieuwe carrière", "nieuwe functie" of "nieuwe uitdaging". 

De beantwoording van de vraag 'wat wil ik echt?' vergt een serieuze zoektocht. En misschien nog lastiger is het daadwerkelijk gaan uitvoeren van je wensen voor loopbaanverandering.

Maar een succesvolle carrièreswitch is voor iedereen mogelijk, ook op latere leeftijd.

Loopbaantwijfels prikkelen tot een wending in je carrière

Veel mensen die op zoek zijn naar iets nieuws, hebben helemaal genoeg van hun huidige baan of hebben soms al jaren het gevoel dat ze eigenlijk liever iets anders zouden doen.

Loopbaantwijfels kunnen bij iedereen de kop op steken. Misschien ook bij jou:

• Je hebt een teveel aan keuzemogelijkheden en het lukt je maar niet een keuze te maken.
• Je werkt al wat jaren en ziet dat je huidige situatie niet overeenkomt met je oorspronkelijke ideeën over je loopbaan. Je voelt je niet helemaal tevreden en bent teleurgesteld.
• Je voelt honderd verantwoordelijkheden, zorgen en verplichtingen op je drukken en voelt je daarom niet vrij om keuzes te maken.
• Je bent loyaal aan je werkgever en ziet op tegen verandering, maar toch voel je onvrede. Al geruime tijd blijf je hangen in een veilige, vaste baan die je eigenlijk saai en niet meer uitdagend vindt.
  
• Je wordt overvallen door de gedachten:
• Is dit het nu?
• Moet ik dit de rest van mijn leven doen?
• Heeft dit werk nou nut?
• Heb ik een bullshitbaan?
  
• Je krijgt de kriebels en hebt een enorme zin in een switch naar iets nieuws, een andere functie, helemaal iets anders. Je wilt nieuwe kansen voor persoonlijke groei.
• Je bent al wat ouder en je voelt de urgentie om oude plannen alsnog te verwezenlijken.
• Je hebt het gevoel dat het leven meer voor jou in petto heeft, maar weet niet wat en hoe er te komen.

Als je te lang met carrièretwijfels blijft rondlopen, loop je het risico in een neerwaartse spiraal te raken. Twijfels over je loopbaan breiden zich dan uit tot zorgen over jezelf en soms zelfs tot twijfels over de zin van het leven. Daarom is het zaak loopbaantwijfels serieus te nemen en actie te ondernemen. De eerste stap op weg naar een wending in je carrière is het onderzoek naar de vraag 'wat wil ik echt?', want pas wanneer je weet wat je wilt kun je doelgericht de omslag maken.

Zelfonderzoek naar je carrièrewensen

Om erachter te komen wat je echt wilt, moet je verder kijken dan je neus lang is. Het vraagt gedegen zelfonderzoek, fantasie, lef en moed. Een passende loopbaan komt uiteindelijk neer op de juiste keuzes maken en doen waar je goed in bent.

Maar hoe kom je erachter wat de juiste keuzes voor jou zijn? En hoe weet je waar je echt goed in bent? Er zijn veel ongrijpbare factoren in het spel die bepalen wat voor jou een goede plek is om te werken, en wat voor jou een zinvolle carrière kan opleveren. Je moet daarom goed onderzoeken wat jou beweegt. Daar hoort zelfonderzoek bij op de volgende aspecten:

• Wensen: 'Wat wil ik nou echt?', 'Wat wil ik met mijn leven?', 'Wat wil ik bereiken?' Het zijn kwellende vragen waar je, als je met loopbaantwijfels kampt, eindeloos mee kunt worstelen. Neem de tijd om stil te staan en te mijmeren over je carrièrewensen. Neem een lichtend voorbeeld aan iemand die jouw wensdroom al heeft bereikt.
  
• Capaciteiten: wat kan ik? Als er aan je wordt gevraagd wat je vaardigheden zijn, dan denk je vaak aan de opleidingen die je hebt gedaan. Maar de meeste mensen kunnen veel meer dan wat ze in een reguliere opleiding hebben geleerd.
  
• Identiteit: wie ben ik, wat voor mens ben ik, wat past bij mij? Identiteit gaat over de vraag hoe je jezelf ervaart en hoe je in de wereld staat. Als je iets over je identiteit weet, kun je antwoord geven op vragen als: Wat vind ik belangrijk in mijn leven? Waardoor word ik geraakt? Hoe doe ik de dingen in mijn leven?
  
• Zingeving: welke dingen geven zin aan het leven? 'Wat heeft het allemaal voor nut?' is een veel gehoorde verzuchting van mensen die overvallen worden door carrièrevragen of andere levensvraagstukken. 'Ik wil iets zinvols doen', zeggen veel mensen die iets anders gaan doen. Maar wat is nuttig? Wat maakt het leven zinvol? Wat geeft jóuw leven zin?
• Persoonlijke waarden: welke kernwaarden en werkwaarden heb ik? Wat zijn mijn loopbaanankers? Je persoonlijke waarden of drijfveren geven aan wat jij belangrijk vindt in je leven, wat je de moeite waard vindt, waar je voor staat en waar je voor gaat.
• Weerstanden en angsten: wat weerhoudt mij? Hoe ga ik daarmee om? Gedachten als 'ik kan het helemaal niet' of 'wat voor kennis heb ik nou helemaal in dit vakgebied' kunnen je behoorlijk weerhouden van de stappen die je moet zetten om je nieuwe carrière vorm te geven.
  

Toegegeven, dit is geen makkelijke of alledaagse materie om mee bezig te zijn. Het kost tijd en moeite om antwoord te vinden op al deze vragen. Maar we dagen je uit om het heft in eigen hand te nemen en je eigen coach en loopbaanadviseur te zijn. Reflecteer op je eigen situatie als je de artikelen leest.

Onderzoek je drijfveren, doe zelfonderzoek en kijk vooruit

Om je bij je zoektocht te helpen hebben we een 'gereedschapskist' voor je samengesteld met een aantal mooie oefeningen waarmee je jezelf en je drijfveren in het leven kunt onderzoeken, je situatie onder de loep kunt nemen en in de verte kunt kijken:

Reflecteer op je motieven: wat drijft mij, wat wil ik?

Oefeningen om te bedenken waar je happy van wordt:

Reflecteer op je kwaliteiten: wat kan ik?

Identiteit: wie ben ik, wat voor mens ben ik, wat past bij mij?

Zingeving: welke dingen geven zin aan het leven?

• In je kracht staan
• Van droomscenario naar missie: reflecteer op een droom die je al heel lang wilt najagen en ontdek jouw missie in het leven.
  

Waarden: welke levens- en werkwaarden heb ik?

• Oude beelden van werk onderzoeken
• Als ik later groot ben: ga op zoek naar je eigen wensdromen om zo te bepalen wat jij echt van waarde vindt in je werk en de rest van je leven.
  

Weerstanden en angsten: wat weerhoudt mij? Hoe ga ik daarmee om?

• Emoties ontwarren: de bus. Bij veranderingen in je loopbaan is het normaal dat je een waaier aan gevoelens ervaart: als carrièrewisselaar ben je opgewonden, bang, zenuwachtig, opgetogen, vol vertrouwen, onzeker, optimistisch, of vol doembeelden.
  
• Emoties ontwarren: focussen. Een oefening om in je lijf te voelen welke weerstanden je ervaart als je op het punt staat een belangrijke keuze te maken, een nieuwe carrière te kiezen of een nieuw levenspad in te slaan. Breng je emoties in kaart en leer ze begrijpen.
  
• Emoties ontwarren: stel dat... In deze oefening ga je op zoek naar de kern van je angsten die je weerhouden bij het maken van een keuze of het zetten van een carrièrestap, door je doemscenario's onder de loep te nemen.
  
• Omgaan met je angsten: stappenplan
• Hoe kan ik een overstap maken zonder alles kwijt te raken?
  

Maak loopbaankeuzes

• Je schrikbeeld aanpakken
• Spijt

Stappen zetten

• Op de schaal van Richter: via mijlpalen naar het doel
• Het project: ik en mijn droombaan: plan de stappen op weg naar jouw droomberoep.
  
• Realistisch zoeken naar een baan: vuistregel

Dromen omzetten in plannen

Lees, kijk rond, schrijf, mijmer en gebruik al het gereedschap. In het begin van je zoektocht is het goed om te dagdromen en je gedachten de vrije loop te laten. Stel je voor dat je al in je nieuwe beroep werkt. Zo kom je op ideeën en ontdek je mogelijkheden voor loopbaanverandering waar je wellicht niet eerder aan had gedacht.

Daarna is het tijd om je dromen om te gaan zetten in plannen, keuzes te maken, factoren waar je rekening mee moet houden in kaart te brengen en vervolgens stappen te gaan zetten met een praktisch stappenplan. Want dagdromen alleen levert geen bevredigende loopbaan op. Met mensen in je netwerk praten over hoe je je plan voor een carrièrewissel tot werkelijkheid kunt maken, onderzoek doen naar de mogelijkheden op de arbeidsmarkt, je ideale baan ontdekken, vasthouden aan je eigen ideeën en vooral alles op alles zetten om je plannen te verwezenlijken en een nieuwe baan te vinden: zo pak je een carrièreswitch succesvol aan. Het vergt veel doorzettingsvermogen, maar je wordt er uiteindelijk gelukkig van.

Affirmaties voor zelfvertrouwen

Train enkele affirmaties die je het vertrouwen geven om van carrière te switchen. Voorbeelden:

• Ik werk aan een nieuwe toekomst
• Er zijn eindeloos veel kansen voor mijn carrièrestap
• Ik durf de grote verandering aan
• Ik ben klaar voor een nieuw hoofdstuk in mijn loopbaan
• Mijn droombaan is binnen handbereik
• Ik heb alle kwaliteiten om succesvol te zijn als ...
  

Proactief op weg naar je nieuwe baan

Als je meer duidelijkheid hebt over wat je echt wilt, dan is het zaak om proactief aan de slag te gaan. Vervolgstappen richting een nieuwe baan kunnen bijvoorbeeld zijn:

• Verzamel informatie over je nieuwe beroep. Vraag aan mensen in dat beroep wat er voor jouw carrièreswitch nodig is.
• Zoek uit welke omscholing of bijscholing je nodig hebt om het beroep binnen te komen.
  
• Kies uit tientallen opleidingen een studie voor een nieuw beroep. Eventueel studeer je naast je huidige baan.
  
• Stap uit je comfortzone en ontwikkel nieuwe vaardigheden die zorgen voor meer werkplezier, zelfontplooiing of carrièreperspectief. Doe eens een totaal andere ervaring op.
  
• Bespreek je carrièrewens met mensen in je netwerk en vraag ze om advies. Misschien komt een netwerkcontact met het voorstel je bij iemand te introduceren. Vaak is dit de snelste weg naar een nieuwe kans.
  
• Pas je Linkedin-profiel aan zodat je je zo goed mogelijk presenteert voor het nieuwe beroep van je keuze. Vraag aan oud-collega's en netwerkcontacten om een aanbeveling over jou te schrijven waaruit blijkt dat ze jouw omschakeling ondersteunen.

Laat je inspireren door je soft skills

Je soft skills zijn zogenaamde overdraagbare vaardigheden: je hebt ze in een zekere functie ontwikkeld, maar kunt ze in een volgende functie met succes inzetten. Dat geldt ook voor een totaal andere beroep na een carrièrewending. Vraag je eens af: welke soft skills heb ik allemaal ontwikkeld die in een heel ander beroep goed van pas komen?

Voorbeeld

Frank werkt als systeembeheerder op een ICT-afdeling. Hij is niet meer echt gelukkig met zijn werk. Met zijn vriendin Ineke heeft hij een appartement gekocht in Utrecht. Na twee jaar treedt Frank toe tot het bestuur van de Vereniging van Eigenaren (VvE) en wordt hij steeds beter in allerlei soft skills als vergaderen, luisteren, overtuigen, onderhandelen et cetera. De contactpersoon van de VvE-beheerder vertelt dat er nogal wat vacatures zijn voor account managers die VvE's begeleiden. Dat lijkt Frank wel wat en hij leest een aantal vacatures voor die functie. Daaruit concludeert hij:

• hij heeft ervaring met het besturen van een VvE;
• hij zal zich wat moeten bijscholen op het gebied van de harde vakkennis;
• wat betreft de soft skills voldoet hij al grotendeels aan het profiel.

Loopbaanonderbreking met een sabbatical

Je kunt een tijdje je loopbaan onderbreken door een sabbatical te nemen: een periode betaald of onbetaald vrijaf die je kunt gebruiken om:

• Tot rust te komen en je te bezinnen op je carrièreverandering. Je hebt even ruimte en tijd om er eens goed over na te denken en zelfinzicht op te doen.
  
• Ervaring op te doen in een nieuwe omgeving die te maken heeft met je overstap.
  
• Jezelf te ontwikkelen in de richting van een nieuwe baan.
  

Aanbevolen websites

• Deze mensen maakten een carrièreswitch en delen hun tips - door Wyke Potjer op HetkanWEL.
  

Auteurs: Ysolde Bentvelsen en Susanne Biemans, met bijdragen van René Pijlman