Thuisstudie

Maakten vroeger vooral leerlingen die in afgelegen gebieden woonden gebruik van thuisopleidingen om een diploma te behalen, tegenwoordig zijn het vooral de werkenden die zich op deze manier verder ontwikkelen. Dat is ook niet zo gek: afstandsonderwijs is flexibel. Maar juist in die flexibiliteit schuilt meteen het grootste gevaar voor het niet behalen van het felbegeerde papiertje. Om de eindstreep te halen heb je een flinke dosis organisatietalent, zelfdiscipline en doorzettingsvermogen nodig.

Aanbieders

Er zijn in Nederland vijf grote aanbieders van thuisstudies:

  • Leidse Onderwijs Instellingen (LOI)
  • Nederlands Talen Instituut (NTI)
  • NHA
  • NCOI
  • Open Universiteit (OU)

NB. In dit artikel gaan we alleen in op mbo-, hbo- en wo-opleidingen. 

Werkwijze

Studeren via afstandsonderwijs houdt in dat je thuis studeert en opdrachten inlevert via de computer of per post. Het lesmateriaal bestaat uit boeken en/of losbladig lesmateriaal. Daarnaast kan er ook gebruik worden gemaakt van cd's, dvd's en cd-roms. Ook wordt lesmateriaal vaak in de digitale leeromgeving geplaatst. Naast lesstof vind je hier ook inhoudelijke informatie over je studie, zoals studiehandleidingen, huiswerk- en zelfstudieopdrachten en een overzicht van behaalde cijfers. In het forum kun je vragen stellen aan docenten en medestudenten en met elkaar discussiëren.
Volg je een volledige mbo- of hbo-opleiding, dan maakt - net als in het reguliere onderwijs - het opdoen van praktijkervaring onderdeel uit van de opleiding. Afhankelijk van de opleiding en het niveau ervan werk je bij een (erkend leer)bedrijf of loop je stage. Daarnaast heb je gedurende het studiejaar een aantal verplichte praktijkdagen. Tijdens deze dagen oefen je samen met medestudenten de praktische vaardigheden die nodig zijn om je vak goed uit te kunnen oefenen en wissel je met elkaar ervaringen uit.

Voor- en nadelen van een thuisstudie

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je erover nadenkt om weer een studie op te pakken. Je merkt bijvoorbeeld dat de opleiding die je ooit hebt afgerond inhoudelijk niet (meer) voldoet aan de eisen op de werkvloer. Je wilt een carrièreswitch maken, je ambieert een leidinggevende functie of je hebt nooit een diploma kunnen behalen en je wilt dit alsnog doen. Een thuisstudie is een van de mogelijkheden om je kennis bij te spijkeren.

Als je de websites van de verschillende aanbieders mag geloven, is thuis studeren voor iedereen weggelegd. Je studeert waar en wanneer jij dat wilt en in het tempo dat bij je past. Je bent dus niet - zoals in het reguliere onderwijs het geval is - gebonden aan vaste dagen waarop je in de collegebanken moet zitten en je hebt ook niet te maken met een vast studieschema. Dat is prettig, want het geeft je de vrijheid om zelf je studie in te delen. Tegelijk schuilt juist in die flexibiliteit een groot gevaar. Heb je bijvoorbeeld een drukke werkdag achter de rug, dan is het heel verleidelijk om op de bank neer te ploffen en voor de tv lekker weg te dutten. Voor je het weet ben je zo een paar weken verder en verstoffen de boeken in je studiekamer. Je zult zelf de motivatie moeten opbrengen om de boeken open te slaan. Ook deadlines zul je zelf moeten bewaken. Geen docent die jou aanspoort om een opdracht voor een bepaalde datum in te leveren. En wanneer je iets niet begrijpt of aanvullende informatie nodig hebt, zul je zelf het initiatief moeten nemen om antwoord te krijgen op je vragen. Contact met docenten en medestudenten verloopt doorgaans via e-mail, telefoon of de digitale leeromgeving. Uit ervaringsverhalen op internet blijkt dat de docent soms minder vlot reageert en minder persoonlijke aandacht geeft dan studenten verwachtten.

Helaas zijn er geen cijfers bekend van het aantal studenten dat via afstandsonderwijs een diploma heeft behaald, maar naar alle waarschijnlijkheid zal dit percentage flink lager liggen dan in het reguliere onderwijs. De stok achter de deur is bij de laatste veel groter; kom je niet opdagen bij colleges, dan krijg je de mentor achter je aan of mag je geen tentamen maken. Daarnaast zorgt het wekelijks met elkaar in de klas zitten ervoor dat je een band opbouwt met je studiegenoten. Je lacht met elkaar, deelt frustraties en sleept elkaar er doorheen wanneer het even tegenzit. Dit zal een van de redenen zijn dat steeds meer aanbieders van afstandsonderwijs thuisstudies aanbieden met klassikale bijeenkomsten.

Wil je een thuisopleiding met succes afronden, dan zul je dus over een flinke dosis organisatietalent, zelfdiscipline en doorzettingsvermogen moeten beschikken. Je zult een duidelijk schema voor jezelf moeten maken waarin je vermeldt wanneer en hoe lang je aan je studie besteedt. Het is belangrijk dat je deze afspraken SMART op papier zet en je er aan houdt, ook al is het buiten lekker weer of belt een vriend op of je tijd hebt om samen iets te gaan drinken. Daarnaast is het belangrijk dat je een studieplek creëert waar je rustig en ongestoord kunt studeren zonder afgeleid te worden door bijvoorbeeld huisgenoten, tv of radio.

Kwaliteit

Een veelgestelde vraag in het forum van Carrièretijger is of een diploma van een aanbieder als LOI of NTI evenveel waard is als een diploma van een regulier roc of hogeschool. Het antwoord is simpel: ja, mits de opleiding wettelijk erkend is. Of dit het geval is, kun je voor mbo-opleidingen nagaan in het Centraal Register BeroepsOpleidingen (crebo). Voor opleidingen in het hoger onderwijs is er het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs (CROHO) van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Check dit altijd voor je aan een opleiding begint!

Feitelijk is er dus geen verschil tussen een diploma behaald aan een reguliere hogeschool of via bijvoorbeeld het LOI. In het forum lees je echter verhalen dat dit in de praktijk soms anders ligt en er werkgevers zijn die een diploma behaald via afstandsonderwijs minder serieus nemen, omdat zij deze instituten nog steeds associëren met hobbycursussen als schilderen, keyboard spelen en Spaans. Bij gelijke geschiktheid geven sommigen aan eerder voor de kandidaat te kiezen die via een reguliere hogeschool zijn diploma heeft behaald dan voor iemand met een ‘LOI-diploma’.

Kosten

Wanneer je een opleiding wilt volgen bij een aanbieder van afstandsonderwijs is het verstandig om de kosten van een opleiding goed op een rijtje te zetten. Bij de ene aanbieder betaal je namelijk een vast bedrag waarbij inschrijving, lesmateriaal en examens zijn inbegrepen, bij de ander betaal je voor alles afzonderlijk. Heb je in het verleden relevante werkervaring opgedaan en/of een relevante opleiding gevolgd, dan kom je op basis van Eerder Verworven Competenties (EVC) mogelijk in aanmerking voor vrijstellingen en bespaar je kosten.
Volg je een thuisstudie, dan heb je geen recht op studiefinanciering. Is je studie gericht op je (toekomstige) werk of beroep, dan zijn de kosten hiervan onder voorwaarden aftrekbaar van de inkomstenbelasting. Betaalt je werkgever mee aan je opleiding, dan kan hij gebruikmaken van gunstige fiscale regelingen en (een groot deel van) de opleidingskosten terugkrijgen via de Belastingdienst. Voor actuele wetgeving hieromtrent kun je het beste de website van de Belastingdienst raadplegen.

Persoonlijke checklist

Een mbo-, hbo- of universitair diploma halen via afstandsonderwijs is een langdurend traject dat zeker een aantal jaar in beslag neemt. Niet iets waar je al te lichtvoetig over moet denken dus. Onderstaande vragen helpen je om je gedachten op een rijtje te zetten en een juiste keuze te maken.

  • Is een opleiding via afstandsonderwijs de beste manier om mijn carrièredoelen te realiseren?
  • Heb ik voldoende motivatie, initiatief, energie, discipline en doorzettingsvermogen om de studie te voltooien? (Probeer deze vraag eventueel met STARs te beantwoorden.)  
  • Hoeveel tijd kost de opleiding me? Kan en wil ik die missen? Ben ik bereid om op andere gebieden, zoals sport en sociale verplichtingen, wat gas terug te nemen?
  • Krijg ik daarin steun van mijn omgeving, zoals huisgenoten, familie en vrienden?
  • Is de opleiding erkend?
  • Voldoe ik aan de toelatingseisen?

Kun je de bovenstaande vragen met ‘ja’ beantwoorden, dan is een thuisstudie iets voor jou. Bereid je voor op een pittige, maar leerzame tijd. Een ding is wel zeker: het halen van een dergelijke studie getuigt van een sterke persoonlijkheid.

Aanbevolen websites

Auteur: Marieke van Oosterhout

Je bent hier: Home → Carrière → Opvallen en promotie maken → Thuisstudie