Hbo-opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving

De hbo-opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving leidt je op tot leraar in de beeldende vakken. Als docent beeldende vakken geef je les in tekenen, schilderen en beeldhouwen. Maar je kunt ook uit de voeten met digitale kunstuitingen als animaties en websites. Beeldende vakstudie, de theorie van kunst en cultuur en leren lesgeven staan in deze hbo-studie centraal.

Wat kun je ermee worden?

Na je studie kun je als docent aan de slag in het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs, het middelbaar beroepsonderwijs, de volwasseneneducatie en het hoger beroepsonderwijs. Je verzorgt er onderwijs in de theorie en praktijk van de beeldende kunsten en vormgeving en soms ook onderwijs in kunst en cultuur in het algemeen. Je kunt ook kiezen voor de buitenschoolse educatie. Je kunt bijvoorbeeld terecht bij een educatieve dienst van een museum of bij een instituut voor kunstzinnige vorming. Ook kun je als zelfstandig kunstenaar aan de slag.

Wat is je kans op een baan?

Als je kiest voor een loopbaan in het onderwijs is je arbeidsmarktperspectief gunstig. Het aantal vacatures in het onderwijs neemt door de groeiende uitstroom van oudere docenten namelijk snel toe. Realiseer je wel dat je vaak genoegen moet nemen met een parttime aanstelling en dat je daardoor vaak op verschillende scholen werkzaam bent. Ook in het buitenschoolse kunstonderwijs heb je een goede kans op een baan, want ook daar neemt de vraag naar gediplomeerd, educatief personeel toe. Kies je ervoor om als zelfstandig kunstenaar te gaan werken, dan verdien je je geld door het verkopen van je kunstwerken of het maken van creaties in opdracht. Zeker in het begin is het moeilijk om van je werk als beeldend kunstenaar rond te komen.

Wat zijn de belangrijkste competenties?

  • Creativiteit en originaliteit. Je hebt een originele blik op de buitenwereld en je denkt daarbij in beelden. Ideeën en gevoelens kun je omzetten in originele, kunstzinnige uitingen; je durft buiten de gebaande paden te gaan.
  • Deskundigheid. Als leraar ben jij verantwoordelijk voor de kennis van andere mensen. Als jij niet goed bent in je vak, kun je jouw leerlingen ook niet veel leren. Enthousiasme voor het maken van beeldend werk is daarbij een voorwaarde om goed beeldend onderwijs te geven en het kunstvak deskundig uit te dragen.
  • Leidinggeven. Je moet een groep leerlingen ‘onder de duim’ kunnen houden. Het is zeker belangrijk dat er een goede sfeer ontstaat tussen de leerlingen en jou als leraar, maar het moet wel duidelijk zijn dat jij uiteindelijk de regels bepaalt. Je geeft niet alleen les in je vak; je bent ook opvoeder. Een goed inlevingsvermogen is daarbij heel belangrijk. 
  • Samenwerken. Je neemt deel aan vergaderingen en andere activiteiten op de school en je ontwikkelt samen met collega's het onderwijs. Op school vervul je een spilfunctie als adviseur en stimulator naar collega’s en leerlingen, ook buiten de lessen om.
  • Zelfreflectie. Het is belangrijk dat je beschikt over een grote mate van zelfreflectie en dat je constructief omgaat met de kritiek van anderen. De ontwikkelingen in je vakgebied -  zowel in pedagogisch als in kunstzinnig opzicht - houd je goed bij.

Hoe lang duurt de opleiding?

De hbo-opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving kun je in voltijd en deeltijd volgen. Beide varianten duren vier jaar. Heb je al een diploma van een verwante hbo- of universitaire studie, bijvoorbeeld kunstacademie, of heb je relevante werkervaring, dan kun je in aanmerking komen voor een flexibel studietraject. Deze verkorte studieprogramma’s duren maximaal tweeënhalf jaar.

Wat doe je tijdens de opleiding?

Het eerste jaar van de opleiding - de propedeuse - is een oriëntatiejaar. Je oriënteert je op het kunstvak en op het beroep van docent. Je volgt veel praktijklessen en cursussen waarin je technieken en vaardigheden oefent. Je leert vorm te geven aan het platte vlak (2D), aan ruimte (3D) en aan tijd (4D). Daarnaast krijg je een gevarieerd kunsttheoretisch programma dat bestaat uit colleges, excursies en een studiereis. Je maakt kennis met het leraarschap door een korte stage op een school. In de hoofdfase, die drie jaar duurt, ga je dieper in op de lesstof en specialiseer je je in een bepaalde richting, bijvoorbeeld in de cultuureducatie. Je loopt enkele stages en sluit de studie af met een afstudeeropdracht.

Welke toelatingseisen zijn er?

Je moet minimaal in het bezit zijn van een diploma:
  • Havo: elk profiel
  • Vwo: elk profiel
  • Mbo niveau 4

Beschik je niet over een van die diploma's en ben je 21 jaar of ouder, dan kun je een zogenaamde 21+ toets afleggen. Met die toets worden je intelligentieniveau en je taalvaardigheid getest.

Daarnaast moet je meewerken aan een toelatingsonderzoek. Tijdens dat onderzoek wordt onder andere bekeken of je aanleg hebt voor het vak en of je over voldoende creativiteit beschikt. Je moet meestal een portfolio laten zien; je eerder gemaakte werk presenteren. Verder wordt er in een gesprek ingegaan op je leerwensen, interesses en ambities op beeldend gebied en moet je ter plaatse twee opdrachten uitwerken.   

Hoe kom je erachter of de opleiding bij je past?

Kun je de meeste vragen met ‘ja’ beantwoorden, dan is de hbo-opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving wellicht iets voor jou. Je kunt je verder oriënteren door een open dag te bezoeken of een dagje met een student mee te lopen.

Welke hbo-opleidingen lijken erop?


Auteur: Marieke van Oosterhout

Je bent hier: Home → Opleiding → Kunst, cultuur en vormgeving → Hbo-opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving