Flexibele arbeidsvormen

Vroeger was het simpel: je kwam van school, ging ergens fulltime aan de slag en beviel het van beide kanten, dan kreeg je na je proefperiode een contract voor onbepaalde tijd. Vaak hield dit in dat je tot aan je pensioen bij dezelfde werkgever bleef. Tegenwoordig is een vast contract eerder uitzondering dan regel en hebben steeds meer werkgevers een (kleine) kern van vaste medewerkers in dienst met daarnaast enkele of meerdere tijdelijke werknemers. Deze ‘flexibele schil’ geeft werkgevers de mogelijkheid om specifieke kennis aan te trekken of om tijdelijk pieken en ziekte op te kunnen vangen en personeelskosten onder controle te houden. Carrièretijger zet de meest gangbare flexibele contracten op alfabetische volgorde voor je op een rijtje.

Welke tijdelijke arbeidscontracten zijn er?

Je kunt direct en indirect bij een werkgever in dienst treden of een contract aangaan.

Direct: je tekent een contract met de werkgever zelf

Contract voor bepaalde tijd

Je krijgt een contract voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld een halfjaar of jaar. Het kan echter ook worden gesloten voor de duur van een project of de duur van de afwezigheid van de werknemer die jij vervangt. Bij wet is vastgelegd dat een werkgever dit niet eindeloos kan doen. In bepaalde situaties kan een tijdelijk contract automatisch overgaan in een vast contract.

Oproepcontract

Je bent een oproepkracht als je met je werkgever afspreekt dat je pas komt werken als hij je nodig heeft. Dit kan voor een paar uur zijn, maar soms ook voor hele dagen. Als oproepkracht heb je dus geen vast maandloon. Er staan geen specifieke namen in de wet voor oproepcontracten. Hierdoor zijn er verschillende termen in omloop. Flexibel arbeidscontract en standbycontract zijn hier enkele voorbeelden van. Verwarrend, maar eigenlijk bestaan er maar twee varianten:

oproepcontract met voorovereenkomst
Oproepovereenkomst met uitgestelde prestatieplicht (MUP)

Bij een oproepcontract met voorovereenkomst beslis je zelf of je gaat werken of niet als je baas vraagt of je komt werken. Ga je werken, dan is er sprake van een tijdelijke arbeidsovereenkomst. Voor de uren die je werkt ontvang je loon. In bepaalde situaties kan een oproepcontract automatisch overgaan in een vast contract.

De oproepovereenkomst met uitgestelde prestatieplicht (MUP) is er in twee soorten, namelijk:

Nulurencontract

Een nulurencontract is een arbeidsovereenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd waarin is afgesproken dat je aan het werk gaat als je door de werkgever opgeroepen of ingeroosterd wordt.
In het contract staan geen afspraken over het aantal te werken uren; de werktijd hangt af van het werkaanbod. Per oproep moet je drie uren betaald krijgen, ook al heb je maar een uur gewerkt.

Je werkgever mag je niet zomaar meer uren inroosteren dan als maximum in je contract staan. Doet hij dit wel, dan is er sprake van meerwerk of overwerk. De werkgever betaalt je alleen loon over de uren die je werkt. Dit geldt alleen voor de eerste zes maanden van de arbeidsrelatie. Na die zes maanden moet de werkgever loon doorbetalen, ook als er geen of minder werk is. De hoogte van de doorbetaling hangt af van het gemiddeld aantal gewerkte uren in de laatste drie maanden. Wanneer je ziek wordt, moet je werkgever je hoe dan ook het loon doorbetalen gebaseerd op je loon van de laatste drie maanden. Maar let op: soms staan in de cao afwijkende afspraken.

Min/max-contract

Een min/max-contract is een overeenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd en houdt in dat je een minimum aantal uren per week, maand of jaar voor de werkgever werkt (garantie-uren). Voor deze afgesproken uren krijg je altijd betaald, ook al heb je niet gewerkt. In het contract staat ook voor hoeveel uren je maximaal oproepbaar bent. Als je voortdurend meer uren werkt dan de garantie-uren, kan dit gevolgen hebben voor de arbeidsduur van je contract. Bepalend hiervoor is het aantal uren dat je gemiddeld in de afgelopen drie maanden hebt gewerkt. Maar let op: soms staan in de cao afwijkende afspraken.

Freelance/zzp

Een freelancecontract is een overeenkomst tussen een freelancer - ook wel zzp’er (zelfstandige zonder personeel) - en een opdrachtgever. Een freelancer is een ondernemer die geen personeel in dienst heeft, voor eigen risico werkt en gericht is op het maken van winst. Een freelancecontract is meestal gebaseerd op een overeenkomst van opdracht. Als zzp’er moet je meerdere opdrachtgevers hebben en zelfstandig je werk doen; er mag geen sprake zijn van een gezagsverhouding met de opdrachtgever.

Indirect bij een werkgever: je krijgt een arbeidscontract via een intermediair

Contracting

Als contractor (opdrachtnemer) neem je een concrete opdracht aan voor een vaste prijs. Er wordt duidelijk afgesproken welk eindresultaat de werkzaamheden moeten opleveren. Van contracting kan alleen sprake zijn als de leiding en het toezicht bij de contractor liggen. Contracting komt vaak voor in de bouw, agrarische sector en logistiek.

Detachering

Als je bij een detacheerder werkt, word je vaak voor een korte of lange periode – een aantal maanden of soms zelf jaren – verhuurd aan een opdrachtgever. Dit is meestal afhankelijk van de duur van het project waar je aan werkt en de aard van je werkzaamheden. De detacheerder is jouw formele werkgever, maar je werkt feitelijk bij de opdrachtgever. Detachering komt veel voor in de techniek, ICT en financiële wereld.

Payrolling

Je wordt aangenomen door een werkgever en voert daar je werkzaamheden uit, maar juridisch treedt je in dienst van een payrollbedrijf of administratiekantoor dat verantwoordelijk is voor het contractbeheer en de verloning. Salarisbetaling, ziekteverzuim, ontslagprocedures en re-integratiemogelijkheden - liggen op hun bordje. Voor de andere werknemerstaken is het bedrijf waarvoor je werkt verantwoordelijk, denk hierbij bijvoorbeeld aan het voeren van functionerings- en beoordelingsgesprekken. Het payrollbedrijf verdient ongeveer zes procent van je salaris. Wanneer je via een payrollconstructie bij een werkgever in dienst treedt, ben je dus verzekerd bij ziekte en werkloosheid.

Uitzendcontract

De bekendste vorm van flexwerk is het uitzendcontract. Je wordt via het uitzendbureau bij een bedrijf ingezet. Als er geen werk meer is, wordt het contract beëindigd. Naarmate je langer als uitzendkracht werkt, heb je meer rechten en betere (ontslag)bescherming.

Aanbevolen websites

Hoe zit het precies met loondoorbetaling, vakantietoeslag en pensioenopbouw bij al deze flexibele arbeidsvormen? Op rijksoverheid.nl kun je de actuele regels raadplegen.
Ondernemende zelfstandigen vinden op zustersite Lancelots veel handige informatie en inspiratie over het werken als freelancer of zzp’er.

Auteur: Marieke van Oosterhout