Studiekeuzestress

Een enkeling weet al in de kleuterschool wat hij of zij later wil worden en kiest een opleiding die aansluit bij zijn of haar droomberoep. Voor de meesten is het kiezen van een opleiding echter een lastige opgave die gepaard gaat met (veel) stress. Dit is niet zo gek als je bedenkt dat je in Nederland uit wel meer dan 1800 bacheloropleidingen kunt kiezen. Naast de vele keuzemogelijkheden is er daarnaast de druk op het kiezen van de juiste studie. Dit is niet alleen te wijten aan het leenstelsel wat studeren kostbaar maakt, maar ook door de prestatiemaatschappij die optimaal presteren hoog in het vaandel heeft staan.

Lastig kiezen

Stress doordat je een keuze voor een studie moet maken, komt vaak voor. Heb je hier last van, dan is het goed om voor jezelf na te gaan hoe dit komt. Een eerste stap om hier meer zicht op te krijgen, is om jezelf allereerst de vraag te stellen: wil ik studeren? Dit lijkt wellicht een vreemde vraag, maar dat is het niet. In sommige families is het zo vanzelfsprekend dat je gaat studeren dat niet-studeren niet tot de mogelijkheden behoort. Voor het kiezen van een studie (en het volhouden ervan) is het echter zeer belangrijk dat je er zelf van overtuigd bent dat je minstens vier jaar de boeken in wilt duiken.

Enig idee hoeveel keuzes je maakt op één dag? Gemiddeld zo’n 30.000.

Is je antwoord op de vraag ‘nee’ of ‘misschien’, dan is het heel belangrijk dat je jezelf afvraagt waar dit vandaan komt en is het goed om het verder te onderzoeken. Het kan ook zijn dat je zeker weet dat je wilt studeren, maar dat je twijfels hebt of je hier al mee wilt beginnen na het behalen van je diploma. Een tussenjaar zou een verstandige keuze kunnen zijn. Een tussenjaar is een jaar waarin je de mogelijkheid hebt om jezelf beter te leren kennen, meer zelfvertrouwen op te bouwen, de arbeidsmarkt te ontdekken en/of te reizen in het buitenland. Je weet hierdoor veel beter welke opleiding bij je past. Weet je zeker dat je na het behalen van je diploma wilt gaan studeren, dan kun je door naar de volgende vraag: hoe oriënteer ik me op al die opleidingen die ik kan volgen? Welk gedrag vertoon ik hierbij?

In welke van de twee onderstaande types herken jij jezelf (het meest)?

Milan zit in 5 havo. Hij heeft geen flauw idee wat hij na de middelbare school wil gaan doen en hij doet ook geen moeite om zich hierin te verdiepen. Hij heeft nog geen enkele brochure ingekeken en open dagen laat hij aan zich voorbij gaan.
Sterre daarentegen is zeer serieus bezig met haar studiekeuze. Ze zit in 4 havo en haar kamer ligt bezaaid met brochures van verschillende medisch-technische opleidingen. Ze weet zeker dat ze die richting in wil, maar welke opleiding precies? Ze is al naar verschillende open dagen geweest en heeft ook al een aantal meeloopdagen achter de rug. Tijdens een open dag attendeerde een student haar op een opleiding in het noorden van het land die goed staat aangeschreven. Sterre besluit een informatiebrochure van die opleiding aan te vragen.

Als je het kiezen van een studie negeert of steeds uitstelt, zoals Milan dat doet, is er vaak sprake van de overtuiging ‘kiezen is verliezen’. Ben je meer zoals Sterre en blijf je maar twijfelen en informatie verzamelen, dan heb je vaak de overtuiging dat je de perfecte studie moet vinden. Je bent van mening dat je iets kiest dat de rest van je leven bepaalt (wat dus maar gedeeltelijk waar is). Beide gedachtes geven veel stress bij het maken van een studiekeuze.

Het is verstandig om je bij te laten staan in je studiekeuzeproces. Ga het gesprek aan met je ouders en je vrienden en vertel hen waar je staat, waar je behoefte aan hebt en hoe ze je kunnen helpen. Kunnen zij je niet de ondersteuning bieden die je nodig hebt, dan kun je je school, in het bijzonder de decaan, of een professionele studieloopbaanadviseur om advies vragen.

Nog enkele tips

Begin op tijd met je keuzeproces. Het liefst al in de voorexamenklas.
Maak een lijst met interessante beroepen. Spreekt een beroep je aan? Zoek uit wat het precies inhoudt en welke opleiding je hiervoor nodig hebt. Oriënteer je voor dezelfde studie op verschillende hogescholen of universiteiten en loop eens een dagje mee met iemand die het beroep dat je aanspreekt al uitoefent.
Het is goed om bij de keuze van je studie op je kansen op de arbeidsmarkt te letten, maar de technologische ontwikkelingen gaan zo snel dat de arbeidsmarkt continu verandert. Tegelijkertijd geldt ook: als je een studie kiest die je leuk vindt, maar waar weinig vraag naar is, moet je beseffen dat je bepaalde risico’s loopt
Kies niet voor een opleiding vanwege status, stad of toekomstig salaris. Met dergelijke drijfveren houd je het geen vier jaar vol. De inhoud van de opleiding moet je echt interesseren.

Heb je een studie gekozen? Nadat je je hebt aangemeld voor een studie, kun je nog worden uitgenodigd voor een studiekeuzecheck. Deze check is bedoeld om erachter te komen of de opleiding waarvoor je je hebt aangemeld daadwerkelijk bij je past. Hoe de check eruitziet, verschilt per hogeschool of universiteit. De studiekeuzecheck leidt uiteindelijk tot een studiekeuzeadvies dat aangeeft of er een match is tussen jou en de opleiding. Is er een match, dan kun je vol vertrouwen beginnen aan je nieuwe avontuur.

Aanbevolen websites

De Keuzegids is een onafhankelijke consumentengids die de kwaliteit van alle opleidingen beoordeelt en vergelijkt.
Studiekeuze123.nl is een initiatief van het Ministerie van OCW. Je vindt er allerlei info over studeren.

Auteur: Marieke van Oosterhout